Collectief Leiderschap

In het nieuwe Business Spiritualiteit Magazine staat een mooie stuk van Paul de Blot over “de behoefte aan collectief leiderschap”. Hij beschrijft de behoefte, in deze tijd van crisis, om de macht weer te verdelen naar de hele groep en daarmee ook het leiderschap. Het vraagt roulerende leiding, naar gelang de situatie dit vereist. Hij laat zien hoe dit eigenlijk de natuurlijke organisatievorm is, die altijd al gezorgd heeft voor het voorbestaan van een groep, een volk of een organisatie. Deze organisatievorm kenmerkt zich door een onveranderlijke kernideologie (bestaande uit gedeelde overtuigingen, verhalen, herinneringen, visies en waarden) en een uiterst flexibele praktijk. Een radicale combinatie tussen realisme en idealisme. Een voortdurend spanningsveld tussen de kernideologie en de operationele creativiteit met individuele initiatieven.
Misschien voor veel mensen een wat abstract verhaal, maar ik herken veel elementen in de samenwerking die ik op dit moment heb met een groep collega’s. Vanuit de kernideologie dat wij een groot aantal MKB ondernemers willen laten ervaren dat het tijd is voor een andere manier van organiseren, leiden en communiceren, zijn wij met 8 collega’s bij elkaar gaan zitten. De eerste conclusie was, dat als wij ondernemers wilde meenemen naar een nieuwe manier van werken, wij dat zelf ook zouden moeten doen. Want wat ben je waard als je anderen adviseert vanuit een theoretisch kader, waarvan je zelf de complexiteit en gevolgen niet hebt ervaren. Geen wonder dat veel MKB-ondernemers wars zijn van adviseurs.
Wij hebben gesproken over onze eigen toegevoegde waarde. Wat willen wij bijdragen aan de wereld, in ons geval de MKB-ers waarvoor wij werken? Wat bindt ons met elkaar? En wat zijn onze individuele dromen en krachten. Waarin is een ieder sterk? Wij hebben allemaal een lijst gemaakt van onze eigen krachten.  Vervolgens hebben we elkaars lijst aangevuld, want soms ziet een ander nog scherper wat jouw werkelijke kracht en toegevoegde waarde is. Van daaruit werd het idee geboren om een ‘ervaringsdag’ te organiseren, waarin wij MKB-ondernemers die toe zijn aan een andere manier van organiseren en samenwerken met hun medewerkers, willen laten ervaren dat er heel veel manieren zijn om dit op een passende en eigen wijze aan te pakken. Dit heeft geleid tot het organiseren van de MKB Krachtcentrale op 12 november a.s..

Vanuit het idee van collectief leiderschap hebben we er voor gekozen om geen echte leider aan te stellen. In het team zitten: twee projectleiders die vanuit verschillende projecten hun projectbelangen behartigen, een voorzitter die overzicht houdt en de communicatie binnen het team coördineert en de teamleden die in verschillende groepjes een rol vervullen rond het programma, de organisatie en de communicatie. Dit klinkt natuurlijk ideaal, maar loopt zeker niet zonder slag of stoot. Basis is dat we elkaar vertrouwen en overtuigd zijn van ieders goede intenties. En dat is ook zo. Maar in de dagelijkse praktijk is dat nog niet altijd makkelijk. Zodra afspraken wat vaag zijn, ontstaan interpretatieverschillen. En voor je het weet is de ander iets aan het doen, waar hij zich niet mee zou bemoeien. Dan is elkaar aanspreken en herdefiniëren essentieel. Dat overkwam mij afgelopen week ook. Door de omvang van het project verloor ik het overzicht met als gevolg dat ik een actieplanning heb zitten maken om  weer overzicht te krijgen. Op zich niets mis mee, dacht ik. Maar ik was vergeten dat we hadden afgesproken dat de voorzitter het overzicht zou houden. Was mijn vertrouwen in de voorzitter onvoldoende? Zeker niet. Maar mijn angst om het overzicht te verliezen en daarmee fouten te maken was blijkbaar groter. Zij attendeerde mij onze ‘ kernideologie’: iedereen doet waar hij goed in is, en bij haar is dat planning en organisatie.  Maar zij was ook blij met mijn individuele initiatief en heeft mijn planning opgenomen in haar overall planning.
En mijn leerpunt: in het vervolg is het handiger om mijn angst gewoon in de groep te gooien en samen te kijken hoe we dit samen kunnen oplossen. Les geleerd!

Het proces is lastig, leerzaam en geweldig inspirerend!