China anders bekeken

Mijn trip afgelopen week naar China heeft mij veel geleerd over de cultuur en gewoonte van de chinezen. Ik heb het genoegen gehad om met twee chinezen wat intensiever te mogen praten over hun gebruiken, denkwijzen en kijk op zaken.

Het eerste wat mij opvalt is het grote verschil tussen chinezen geboren voor en na 1976 (het jaar van het overlijden van Mao Zedong); het einde van de Culturele revolutie. Via mijn vriendin, waarover ik in mijn vorige stukje al sprak, hoorde ik van een vrouw van mijn leeftijd, geboren in 1966. Omdat haar ouders ‘intellectuelen’  waren werden zijn door Mao te werkgesteld. Haar moeder in het noorden van China, haar vader in het zuiden. En zij kwam terecht bij een boerenfamilie.  Eens per maand zag zij haar moeder. Verder was zij tot haar 10e jaar volledig op zichzelf aangewezen. Geen mensen om haar heen die haar werkelijk beschermden, en van haar hielden. Wat moet dat eenzaam en hard geweest zijn. In haar huidige doen en laten zit nog steeds een gewoonte om voor zichzelf te zorgen, zonder daarbij rekening te houden met anderen. Logisch, maar ook lastig. In samenwerking is zij nooit volledig te vertrouwen, omdat haar neiging tot  zelfbehoud heel groot is, vooral als het spannend wordt.
Daar tegenover heb ik ook kennis mogen maken met een Chinese die is geboren in 1976. Zij is opgegroeid in een hernieuwde vrijheid, die maakt dat zij beter in staat is werkelijk relaties aan te gaan en anderen te vertrouwen.  Dit merkt je direct in de samenwerking met haar. Voor iedereen die banden aan gaat met China, is het in mijn beleving belangrijk om deze culturele verschillen te herkennen en in je achterhoofd te houden. Dit voorkomt teleurstelling en verkeerde verwachtingen.

Hoewel in 1976 de cultuur in China opener is geworden, hebben zij nog steeds strenge gezinsgewoonten, die het leven danig beïnvloeden. Het is nog steeds de gewoonte in China de ouders een partner voor hun kinderen zoeken. Dit resulteert onder andere in het bizarre fenomeen dat ouders (van het platte land) hun dochters aanbieden op A4-papieren in het People’s Square Park midden in Shanghai, op zoek naar een geschikte schoonzoon met een goede opleiding uit de stad.

De twee Chinezen waarmee ik wat intensiever heb mogen praten hebben het geluk gehad elkaar te mogen uitkiezen als partner. Beiden zijn hoogopgeleid en hun ouders hebben zich niet bemoeid met hun groeiende vriendschap. Nu zij op het punt staan om te gaan trouwen moeten zij zich wel houden aan de regel dat het jonge echtbaar bij de ouders van de man intrekken. Dit is bedoeld om voor hun oude dag te kunnen zorgen. Met het krijgen van een jongetje garanderen ouders zichzelf dus van een oude dag voorziening. Dit is ook de reden waarom vooral meisjes in de één-kind-gezinnen te vondeling worden gelegd of opgegeven worden voor adoptie. Omdat de twee Chinezen waarmee ik contact had beide uit een één-kind-gezin komen, mogen zij later wel twee kinderen, wat het stel erg gelukkig maakt. Stel je voor!

Het intrekken bij de ouders van de man is in hun geval nog eens extra zuur, omdat haar moeder erg ziek is. Zij heeft een zwaar auto-ongeluk gehad en heeft door een foute bloedtransfusie Hepatitis C opgelopen. En de Chinese overheid is wel zo sluw om patiënten te laten tekenen om het onmogelijk te maken om het ziekenhuis aansprakelijk te kunnen stellen. Zo zal de kwaliteit van de zorg daar niet snel beter worden.
De fabriek van haar vader is van de ene op de andere dag verplaatst naar een andere plek in China (en dat land is echt heel groot), dus hij kan ook niet voor haar zorgen, omdat hij elders woont en werkt. Haar moeder is daarom geheel afhankelijk van hen voor verzorgen en geld voor medicijnen. Maar daarvoor hebben de regels geen genade. Gelukkig doen beiden erg hun best om dit leed te verzachten en zorgen zij voor haar moeder zoveel als zij kunnen.

Een leerzame en bijzondere ervaring, waardoor China voor mij toch een beetje dichterbij is gekomen.