Ruimte maken en krijgen in een groep

Als je onderdeel uitmaakt van een groep, of het nu een bedrijf, een sportteam of een gezin is, is het soms best zoeken om iedereen de ruimte te geven, maar ook de groepsbelangen en -behoeften te dienen. Vooral als de één meer eigen ruimte nodig heeft dan de ander, en als de belangen van de één meer afwijken van de groep dan de ander.

Het gezin
Afgelopen week waren wij met het gezin naar de wintersport. Een in ongelooflijk gastvrij hotel in Allemont, Frankrijk, by the way. De behoeften van onze gezinsleden lopen in zo’n situatie nogal uiteen. De één wil veel op de piste en lange afstanden afleggen, de ander wil het liefst in het hotel blijven om lekker te spelen. Allebei vanuit de wens om een lekkere vakantie te hebben. Zeker met een kind met een motorische beperking is een hele dag op de piste een te grote uitdaging en dus niet echt vakantie. Maar ja, een kind alleen in het hotel laten is ook geen optie. Dus op zoek naar compromissen: een kortere dag op de piste, een halve dag op de piste, een dagje bij oma blijven, …. Soms gezellig met zijn vijven weg, en soms opsplitsen en in twee groepen een de dag doorbrengen. Niet altijd voor iedereen even leuk, maar wel een goede mix van eigen ruimte en deelnemen in de groep. In een gezin maak je de keuzes vooral op gevoel. Intuïtief maak je als ouders afwegingen in de veronderstelling dat zo alle behoeften voldoende ruimte krijgen. En achteraf probeer je te toetsen of het een beetje klopt. Maar soms slaat toch de twijfel toe. Liggen de behoeften niet te ver uit elkaar? Is dit nog wel acceptabel? Of doen we elkaar nu teveel geweld aan, vanuit het idee dat je met elkaar op vakantie moet en dingen samen moet doen als gezin? En moeten we een alternatief bedenken waar iedereen blij van wordt? En hoe zit het met de lange termijn behoefte aan groei en ontwikkeling? Is het juist goed om te leren met elkaar rekening te houden en af en toe iets te doen wat de ander graag wil? En hoe zit dat bij een autistisch kind? Hoe groot is de rek daarin? Wanneer is het een uitdaging waar het kind ook van leert, en wanneer is dit te veel gevraagd en moet je accepteren dat het kind echt andere behoeften heeft?

Het bedrijf
Ook in bedrijven werkt het zo. Ook daar is het zoeken naar voldoende eigen ruimte voor mensen om vanuit hun kracht zaken te doen waar ze blij van worden, en soms aanpassen aan anderen om de behoeften van de groep, de groepsbelangen, of de belangen van een ander individu te dienen. Ook daarin is het vinden van een juiste balans een kwestie van intuïtie en overleg. Aanhoren wat de argumenten en belangen zijn en daaruit als leiding een keuze maken, net als in een gezin. Er is echter één groot verschil met een gezin. In een gezin neem je geen afscheid van mensen, omdat zij te veel afwijken van de andere belangen. De groepsbehoefte is om als gezin veilig bij elkaar te zijn en te blijven, en vandaar uit je te kunnen ontwikkelen. Het groepsbelang van een bedrijf is ook continuïteit, maar daarin is het individuele belang, als het te veel afwijkt en dus te veel concessies vraagt, tot nu toe vaak ondergeschikt. Een medewerker kan vertrekken en is (grotendeels) vervangbaar. Maar is dat nog wel zo? Met de krapte op de arbeidsmarkt die de komende jaren steeds zal gaan toenemen?
Is het niet ook in het belang van het bedrijf om te zorgen voor een veilige plek om je te kunnen ontwikkelen. Ook dit heeft een belang voor de organisatie, namelijk het langere termijn belang van continuïteit en groei; voor zowel het bedrijf als het individu.

Ondernemers zijn Ezels
Tijdens de vakantie ben ik begonnen in het boek van Paul Fentener van Vlissingen; Ondernemers zijn ezels. Hij beschrijft mooi hoe je in een familiebedrijf, wat een mooie mix is tussen familiebehoeften en bedrijfsbelangen, toch vooral moet kijken naar de langetermijn perspectieven. En hoe er ruimte moet zijn voor ontwikkeling, uitproberen, fouten maken en terug kunnen komen op beslissingen. Het belangrijkst, geeft Paul aan, is om tijd te stoppen in elkaar leren kennen, belangen en behoeften uitspreken (dus communicatie) en vandaar uit met elkaar het avontuur aan gaan.
Eigenlijk zoals Paul de Blot ook al aangaf tijdens de Energiedag van de MKB Krachtcentrale op 30 november 2010: het is tijd om bedrijven te runnen zoals je ook een gezin ‘runt’: vanuit diepe waarden en verbondenheid, en de intentie om bij elkaar te blijven, elkaar te helpen en te ontwikkelen. Zo ontstaan duurzaam groeiende ondernemingen met kracht en passie.
En als we dat voor elkaar krijgen zal er straks ook een perfecte werkplek zijn voor “andere” mensen, zoals mijn dochter. Dat zou toch fantastisch zijn. Iedereen mag meedoen en een bijdrage leveren vanuit zijn eigen kracht en ontwikkeling. Ik heb zeker hoop!

Het vraagt van ons nog wel een hoop ontwikkeling van onze communicatievaardigheden. En ‘met aandacht luisteren’ is misschien wel de belangrijkste!