Orka Award: de kracht van positieve feedback

Kort geleden werd ik door Laura van der Brugge van Chenta geattendeerd op het boekje Orka Award van Blanchard. Een boekje dat een pleidooi houdt voor enkel positieve feedback aan de hand van de metafoor van het trainen van Orka’s.

De HR-cyclus

Voordat ik jullie meeneem in de kern van het gedachtegoed, wil ik eerst iets vertellen uit mijn eigen ervaring. Zoals elk bedrijf hebben ook wij een HR-cyclus met functionerings- en beoordelingsgesprekken en de bijbehorende formulieren. Zoals, denk ik bij bijna elke organisatie, bestaat die uit positieve en negatieve feedback. Ze noemen het dan: verbeterpunten, maar we weten allemaal dat we het hier dus niet goed doen. Ook bij ons maken ze aan het eind van het jaar een soort normaal verdeling van alle prestaties: 20% presteert bovengemiddeld, 60% presteert in de middenmoot en 20% presteert onder het gemiddelde. En het gemiddeld wordt de norm.
In het boekje de Orka Award wordt aan een zaal voor manager gevraagd: ‘wie neemt er mensen aan die niet zo goed zijn, zodat zij de 20% ondergemiddeld kunnen vormen?’. Niemand steekt uiteraard zijn hand op. We nemen mensen aan met de hoop en verwachting dat ze goed, of nog beter zullen presteren. Gek eigenlijk dat we dan maar zo 20% van de collega’s negatief kwalificeren.

Sociaal innovatief doen

In een project dat wij draaien rond Sociale Innovatie voor MKB bedrijven, hadden wij met elkaar de deal dat we ons best zouden doen om het zelf ook op een sociaal innovatieve manier aan te pakken. Uiteraard lukt dat nog niet altijd, maar we zijn lerende. En toen kwam het verzoek uit de HR-cyclus. Of wij wilde aangeven wat wijzelf en collega’s al goed doen, en wat nog beter kan. Tja, maar hoe pak je dat aan als je het sociaal innovatief wilt doen? Na wat nadenken en filosoferen, kwam het boekje Orka Award op taf../el. Hoe zouden we het kunnen oppakken vanuit dit gedachtegoed? We besloten om elkaar alleen maar complimenten te gaan geven. Vanuit de kerngedachte dat wat je aandacht geeft groeit. Het juiste gedrag wordt gestimuleerd waardoor er ook steeds minder tijd, ruimte en aandacht is voor het gedrag dat we liever niet zien. We zijn daar nu een maandje mee aan het experimenteren op Yammer en in onze HR-cyclus. En de resultaten zijn prachtig. De mensen die met veel overgave en inzet aan de slag zijn voor het project krijgen complimenten, worden gestimuleerd en gaan nog gemotiveerder door. De mensen die nog niet zo zichtbaar bijdragen aan het project krijgen veel voorbeelden van gewenst gedrag en lijken dit ook steeds meer te gaan vertonen. Nu nog afwachten of we aan het einde van het jaar ook betere en mooiere resultaten gaan neerzetten. Het lijkt er nu wel op, maar we zijn er nog niet……

Ik ervaar het in ieder geval als erg prettig om vooral complimenten te krijgen. Ik weet aardig goed waar mijn verbeterpunten liggen en geef mijzelf dagelijks al voldoende negatieve feedback. Dat hoef ik eigenlijk niet nog een keer van een ander te horen.

De kern van de Orka Award

Het boekje de Orka Award gebruikt de orka training als metafoor. Orka’s zijn de meest roofzuchtige zeedieren. De betekent dat trainers een echt probleem hebben als de orka’s boos worden in hun bijzijn. Dit is de reden dat orka’s altijd alleen met positieve feedback worden getraind. Maar de ervaring hieruit werkt ook voor mensen.
De Orka Award draait om:
• Het benadrukken van het positieve
• Het bouwen aan vertrouwen
• Het ombuigen van het negatieve
Als je dit wilt gaan doen heb je drie onderdelen. Deze noemen ze het ABC van presteren:
• Activeren: alles dat gewenst gedrag of een prestatie in beweging zet
• Beweging: het gedrag of de prestatie zelf
• Consequentie: jouw reactie op de beweging
Welke reactie krijg jij meestal als je dingen goed doet? En welke reactie krijg jij als jij dingen niet goed doet? Vaak krijg je in het eerste geval ‘geen reactie’ en in het tweede geval wel. Daarmee wordt aandacht geven aan het negatieve gedrag. Dat is nu net niet wat we willen.

In het boek worden 4 soorten reacties beschreven:
• Geen reactie
• Negatieve reactie
• Ombuigen
• Positieve reactie
Alleen de laatste twee helpen mensen om te leren het positieve gedrag te laten zien. Hoewel de laatste voor veel van ons ook nog heel lastig is, wil ik kort ingaan op ombuigen.
Ombuigen is een krachtige manier om een persoon weer op het goede spoor te zetten en tegelijkertijd respect en vertrouwen te handhaven, doordat je niet op een negatieve manier aandacht besteedt aan de uitglijder.
Ombuigen doe je als volgt:
• Omschrijf het misverstand of het probleem zo snel mogelijk
• Doe dit duidelijk en zonder iemand de schuld te geven
• Maak de negatieve gevolgen duidelijk
• Neem, als dit gepast is, zelf de verantwoordelijkheid
• Zeg dat je de opdracht niet duidelijke gecommuniceerd hebt
• Bespreek de opdracht nog een keer in detail en zorg er voor dat alles nu duidelijk is
• Laat je vertrouwen in de ander merken, wees positief over de ander.
Maar misschien nog wel het belangrijkst: moedig vooruitgang aan. Vooruitgang is de beweging richting het doel!
Belangrijk is wel dat goede prestaties beginnen met goede doelen (focus).

Doe de Orka Award

Zo doe je dat:
• Beloon mensen onmiddellijk
• Expliciteer wat ze goed of bijna goed deden
• Laat je eigen positieve gevoel daarover merken
• Moedig hen aan op die goede manier door te gaan.
En pas op voor de Hebbes-reactie. Bij de Hebbes–reactie probeer je mensen te betrappen op wat ze fout doen. Bij het uitdelen van Orka Awards probeer je te bevestigen wat ze goed doen.
In het boekje staan veel voorbeelden over hoe je dit allemaal concreet kunt doen. Hoe je je eigen patroon kunt doorbreken als je het wilt gaan doen, hoe je om kunt gaan met twijfelaars en hoe je dit ook in je privéleven kunt inzetten. Echt een aanrader wat mij betreft.

Dank Laura voor de tip!