Initiatief durven nemen

“Wat vertellen wij over vandaag, als we morgen weer op het werk zijn?” Dit was een belangrijke vraag voor de medewerkers met wie wij op ‘de hei’ waren vorige week. Het waren de ambassadeurs van de nieuwe cultuur binnen Jazo Zevenaar. Al deze mensen waren gekozen door alle medewerkers in een eerdere enquete over PRET-beleid (PRET is een afkorting voor Positief, Respect, Enthousiasme, Teamwork). Voldoende draagvlak voor deze mensen en deze actie zou je dus denken. Misschien wel, en toch vonden deze 13 mannen en één vrouw het lastig. Ze hadden het gevoel dat zij verantwoording moesten afleggen aan hun collega’s over wat ze met hun tijd deze middag hadden gedaan. Ze hadden nog niet het gevoel dat er vertrouwen was dat zij hun tijd nuttig zouden besteden. Of was dat meer hun eigen reflectie? Hebben ze zelf wel door hoe belangrijk het is wat zij die middag hebben gedaan? Als jij lasser bent op de aluminiumafdeling en elke dag je best doet om de projecten zo goed en snel mogelijk te lassen, dan is een middag op de hei praten en werken aan waarden, gedrag en cultuur ook een flinke stretch. Aan zijn talenten ligt het zeker niet. Hij snapt cultuur prima en weet wat er nodig is om PRET-beleid nog verder te verankeren in de organisatie.

Initiatief van onderop

Het was een prachtige middag op een mooie plek in het Montfland. We startte met het filmpje van het Indiase jongetje (blijft mijn alltime favorite) die zijn talenten inzet om een klein zetje te geven aan een boom die in de weg ligt. Een uitdaging die veel te groot is voor dit kleine jongetje, maar hij laat zich daardoor niet beperken en ontketent de kracht van de massa. Klein is het nieuwe groot! Vanuit de enquete resultaten en geïnspireerd door het filmpje kwamen we samen op een aantal vraagstukken voor Jazo. Met deze vragen gingen we het bos in om, al lopende, met elkaar van gedachten te wisselen. Daaruit ontstonden mooie gesprekken over voorbeeldgedrag, spraakverwarringen en intenties. Een van de bijzondere constateringen die ik graag wil noemen is het voorbeeldgedrag van de directeur. Ik hoor namelijk steeds weer mensen om mij heen zeggen dat als de directeur niet het goede voorbeeld geeft, het toch niets wordt. Of als het niet geïnitieerd wordt vanuit de directie het niet goed is, of zelfs als muiterij wordt gezien. In mijn beleving een smoes om zelf niet in actie te komen. Bij Jazo erkennen de medewerkers dat de directeur het ook niet altijd makkelijk vindt om Positief, Respectvol, Enthousiast en Teamwork te doen. Hij is opgevoed vanuit autoritair leiderschap en dat zit hem in de genen. Wat hem echter enorm veel waardering oplevert, is dat hij dat durft toe te geven, excuses aanbiedt als hij in oud gedrag is vervallen en bereid is om te leren. De medewerkers herkennen en erkennen openlijk zijn goede intenties. Ik ben er van overtuigd dat zonder deze steun vanuit medewerkers de directeur deze kwetsbaarheid en bereidheid tot leren niet of veel minder zou laten zien. Daarnaast geeft de directeur ruimte aan initiatieven van onderop. Niet de directeur, maar Pascal, de hoofdengineering had het initiatief genomen tot de medewerkersenquête en de heisessie. De directeur laat het gebeuren en vertrouwt op de goede intentie.

Missie is de baas

Het is prachtig om te mogen meedoen en mee leren met een bedrijf als Jazo, maar het is ook leerzaam om het zelf te doen. Afgelopen week nam ik samen met een aantal collega’s het initiatief om de professionele talenten van onze collega’s te mobiliseren om meer handen en voeten te geven aan de inhoudelijke missie van de nieuwe Kamer van Koophandel, waar wij volgend jaar onderdeel van zullen zijn. Er zijn veel mensen bezig met die nieuwe organisatie: hoe het moet worden, wat de positionering en de missie moet zijn. Groei is daarin het leidende principe, maar voor mij nog steeds niet duidelijk hoe dat moet worden geïnterpreteerd. Tot nu toe vind ik het als medewerker lastig om de missie scherp te krijgen en te zien en te voelen wat dat betekent voor ons, voor mij. Kan ik mij verbinden aan deze missie? Wil en kan ik mijn talenten hiervoor inzetten? Betekent groei vooral ‘groter en meer’ (meer omzet, meer export, meer producten, …)? In mijn beleving is deze vorm van groei eindig en daarmee geen goede investering in onze economie en maatschappij. Echter, als wij gaan werken aan duurzame circulaire groei, waarbij wij als Nederland vanuit goed voorbeeldgedrag een bijdragen gaan leveren aan nieuwe kennis, technologie en werkwijzen die duurzaam zijn voor mensen en voor Moeder Aarde, dan begin ik te stromen en krijg er zin in.

Rijnlands of Angelsaksisch? Telt de intentie?

Nu terug naar ons initiatief, vanuit onze intentie om onze inhoudelijke kwaliteiten te mobiliseren en aan te bieden aan de nieuwe leiding van de organisatie. Niet als terechtwijzing, niet als muiterij, maar puur vanuit het aanbieden van onze talenten, kennis en ervaring. Niet vanuit het niet-vertrouwen van de talenten van de nieuwe bestuurders, maar vanuit de wetenschap dat de wereld te complex is om door een paar mensen te overzien. We hebben alle talenten en inzichten nodig om samen succes te creëren. Dus waarom wachten met onze talenten aanbieden? Een deel van onze collega’s ziet dat echter anders en haakt af met argumenten als: het is ons niet gevraagd door de nieuwe leiding, dit wordt toch al gedaan of ik ben te druk met mijn doelen van dit jaar. Jammer, ik had ze er graag bij gehad, want hoe meer verschillende talenten, hoe beter het resultaat.

Ik voel de angst, maar ben niet bang

Ik begrijp het ook en respecteer ieders keuze. Ik voel zelf de angst die bij mij opkomt als ik nadenk over de consequenties van mijn eigen gedrag en keuzes. De angst voor mijn eigen positie, voor de afkeuring en afwijzing van anderen, wat als ik straks niet mee mag naar de nieuwe organisatie, per slot van rekening moet een derde van de mensen afvallen.
Maar kan en wil ik zo nog wel werken? In de film ‘de 5 legendes’ zegt het jongetje Jamie heel treffend tegen de Boeman (die symbool staat voor angst) “ik geloof in je, maar ik ben niet bang voor je!”. Ik leer mensen om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor hun talenten en hun gedrag – geef alleen het beste van jezelf. Stap in je eigen grootsheid. En ik wil dat zelf ook doen, ondanks de angst die ik af en toe ook voel.

Stap in je grootsheid

Ik bied mijn talenten aan om met anderen mensen te werken aan een missie die goed is voor de nieuwe organisatie en de BV Nederland, maar uiteindelijke ook voor deze planeet. Als mijn talenten daar niet gewenst of passend zijn, ga ik op zoek naar een nieuwe speelveld met een duurzame missie waar ik in geloof.
Net als bij de mensen van Jazo, snap ik best, dat ergens voor gaan staan en initiatief nemen spannend is. Het is makkelijker voor anderen om je neer te halen om iets dat je doet, dan om iets dat je nalaat te doen. Toch is het, in mijn beleving, tijd dat we durven staan en initiatief nemen voor waar we in geloven. Voor mij is dat samen gaan voor een mooier Nederland en een betere wereld met ruimte voor iedereen. En als ik soms de verkeerde woorden gebruik om dit uit te drukken (dit is niet mijn grootste talent), dan vraag ik de mensen om mij heen om mij te vergeven voor die fouten, te leren hoe het beter kan en te vertrouwen op mijn intenties.

Ik ben bereid te duwen tegen de boom op de weg, die ons nog tegenhoudt, wie durft er mee te duwen?